Liderka: prof. dr hab. Wioletta Adamus-Białek
Afiliacja: Collegium Medicum, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Obszar badawczy
Postępująca antybiotykooporność drobnoustrojów oraz rosnące znaczenie mikrobiomu w etiopatogenezie chorób przewlekłych i nowotworowych sprawiają, że badania nad interakcjami bakterii z organizmem człowieka zyskują strategiczne znaczenie dla medycyny precyzyjnej, onkologii, urologii i gastroenterologii. Szczególną uwagę badaczy Collegium Medicum koncentruje analiza związków pomiędzy mikroflorą układu moczowego i jelitowego a rozwojem chorób trzustki i przewlekłych stanów zapalnych.
Prowadzone są badania nad molekularnymi mechanizmami patogenności bakterii, tworzeniem biofilmu, ekspresją genów oporności oraz genotypową charakterystyką szczepów uropatogennych. Jednocześnie rozwijane są modele interakcji genomu gospodarza i mikrobiomu w celu zrozumienia predyspozycji do wybranych schorzeń oraz tworzenia nowych narzędzi diagnostycznych.
Profil liderki i osiągnięcia
Prof. dr hab. Wioletta Adamus-Białek to uznana specjalistka w zakresie mikrobiologii molekularnej, biologii komórki i genetyki bakterii. Jej prace badawcze koncentrują się na analizie uropatogennych szczepów Escherichia coli (UPEC) oraz bakterii powiązanych z rozwojem przewlekłego zapalenia trzustki i raka trzustki. W ramach prowadzonych projektów zgromadziła jedną z największych w Polsce kolekcji ponad 1000 izolatów E. coli oraz bank DNA/RNA od pacjentów z przewlekłymi chorobami trzustki i dróg moczowych.
Do jej najważniejszych osiągnięć należy opracowanie nowatorskiego algorytmu predykcji ryzyka zakażeń układu moczowego z wykorzystaniem markerów genetycznych bakterii oraz konstrukcji genów oporności i ich ekspresji. Prof. Adamus-Białek kierowała licznymi projektami badawczymi, w tym finansowanymi ze środków krajowych, a także prowadziła współpracę z zespołami klinicznymi i informatycznymi nad tworzeniem baz danych sekwencji patogenów i narzędzi wspierających decyzje terapeutyczne.
Ważnym elementem jej działalności jest także rozwijanie badań translacyjnych, w których łączy analizy molekularne bakterii i gospodarza w kontekście zaburzeń metabolicznych i nowotworowych. Jej dorobek naukowy obejmuje liczne publikacje w obszarze genetyki bakterii, diagnostyki molekularnej oraz bioinformatyki klinicznej. Posiada także doświadczenie w tworzeniu zespołów interdyscyplinarnych, integrujących mikrobiologię, genetykę człowieka i analizę danych.
Preferowane formy współpracy
Zespół prof. Wioletty Adamus-Białek aktywnie poszukuje partnerów do wspólnego prowadzenia projektów badawczych, translacyjnych i wdrożeniowych, szczególnie w zakresie:
- badań nad opornością bakterii na antybiotyki i mechanizmami ich adaptacji,
- tworzenia predykcyjnych modeli bioinformatycznych na podstawie danych genotypowych,
- opracowania testów molekularnych do szybkiej diagnostyki zakażeń i stanów zapalnych,
- analiz zależności pomiędzy mikrobiomem, genotypem gospodarza a ryzykiem chorób przewlekłych i nowotworowych.
Collegium Medicum UJK oferuje w tym zakresie szerokie możliwości: dostęp do materiału klinicznego, laboratoria wyposażone w sprzęt do biologii molekularnej i mikrobiologii, doświadczenie w analizie danych genetycznych i tworzeniu aplikacji wspomagających diagnostykę. Obszar ten stwarza duży potencjał dla konsorcjów naukowo-wdrożeniowych, ukierunkowanych na opracowanie nowoczesnych rozwiązań wspierających precyzyjne podejście do pacjenta.